Çocuk ve Ergenlerde İnternet Bağımlılığı
Genel Bilgi
Günümüzde internet, eğitimden eğlenceye, sosyal etkileşimden bilgi edinmeye kadar pek çok alanda hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Ancak özellikle çocuklar ve ergenler, dijital teknolojilere karşı daha savunmasız bir grup oluşturmaktadır. İnternet bağımlılığı, kişinin interneti kontrolsüz, aşırı ve zararlı bir şekilde kullanması sonucu günlük yaşam aktivitelerinin olumsuz etkilenmesiyle tanımlanır. Bu durum, oyun bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı veya sürekli video izleme gibi farklı biçimlerde ortaya çıkabilir.
Belirtileri
İnternet bağımlılığının belirtileri çocuğun yaşına ve kullanım şekline göre değişebilir, ancak genel olarak aşağıdaki semptomlar görülmektedir:
• İnternette geçirilen sürenin giderek artması
• İnternete erişim engellendiğinde sinirlilik, öfke ya da huzursuzluk
• Yeme, uyku ve ders çalışma düzeninde bozulmalar
• Aile, arkadaş ve sosyal çevreyle iletişimde azalma
• Okul başarısında düşüş
• Yalnız kalındığında internetin sığınak olarak görülmesi
• Gerçeklikten kopma ve sanal dünyada daha fazla zaman geçirme isteği
Neden Olduğu Sorunlar
İnternet bağımlılığı, çocuk ve ergenlerin gelişimsel, sosyal, akademik ve psikolojik alanlarda çeşitli sorunlar yaşamasına yol açabilir. Bu sorunlar şu şekilde sıralanabilir:
• Akademik Başarısızlık: Derslere odaklanamama ve ödevleri zamanında yapamama gibi durumlar sık görülür.
• Sosyal İzolasyon: Yüz yüze ilişkiler zayıflar, sosyal becerilerde gerileme yaşanabilir.
• Fiziksel Sağlık Sorunları: Hareketsizlik, uyku bozuklukları, göz yorgunluğu ve duruş bozuklukları sık görülür.
• Psikolojik Sorunlar: Depresyon, anksiyete, öfke kontrolü problemleri ve düşük benlik saygısı gibi ruhsal sıkıntılar gelişebilir.
• Aile İlişkilerinde Bozulma: Aile bireyleriyle iletişim azalır, çatışmalar artabilir.
Terapi Süreci
İnternet bağımlılığı, profesyonel yardım gerektiren ciddi bir sorundur. Terapi süreci çocuğun yaşına, bağımlılık düzeyine ve diğer eşlik eden psikolojik durumlara göre planlanır. Süreç genellikle şu aşamalardan oluşur:
1. Değerlendirme: Uzmanlar tarafından çocuğun internet kullanımı, günlük yaşamı ve psikolojik durumu değerlendirilir.
2. Psikoeğitim: Çocuğa ve aileye internet bağımlılığı hakkında bilgi verilir.
3. Bireysel Terapi: Davranışçı terapi yöntemleri (özellikle BDT) kullanılarak bağımlı davranışların nedenleri keşfedilir ve alternatif davranışlar geliştirilir.
4. Aile Danışmanlığı: Aile içi iletişimi güçlendirme, sınır koyma becerileri ve teknolojik araçların doğru kullanımı öğretilir.
5. Destekleyici Aktiviteler: Spor, sanat, müzik gibi dijital dışı etkinlikler teşvik edilerek çocuğun başka alanlarda tatmin bulması sağlanır.
6. İzlem ve Geri Bildirim: Tedavi süreci sonrasında düzenli kontrollerle ilerleme değerlendirilir ve gerekiyorsa ek destek sağlanır.
Kaynakça
• Young, K. S. (1998). Internet Addiction: The Emergence of a New Clinical Disorder. CyberPsychology & Behavior.
• Griffiths, M. D. (2000). Internet addiction – Time to be taken seriously? Addiction Research.
• Türk Psikologlar Derneği. (2022). Çocuk ve Ergenlerde Dijital Medya Kullanımı Rehberi.
• American Academy of Pediatrics (AAP). (2016). Media and Young Minds. Pediatrics.
• Şahin, C. (2018). İnternet Bağımlılığı: Psikolojik ve Sosyal Boyutları. Ankara: Pegem Akademi.